یا فارس الحجاز

سطح زندگی طلبه آداب مخصوصی دارد.او نباید با دارایی و هزینه های خود متهم به حرص و دنیا طلبی یا مبتلا به بی انصافی شودو یا آه حسرت دیگران را برآورد.طلبه حتی اگر توان مالی فوق العاده دارد، در نوع مخارج زندگی نباید از سطح متوسط مردم بالاتر باشد، بلکه شایسته است اندکی پایین تر از این سطح قرار گیرد.امام خمینی (رحمه الله علیه) فرموده اند:« باید توجه کنیدکه همه، متوجّه شما هستند؛ لذا زیّ اهل علم خودتان را حفظ کنید. درست مانند علمای گذشته ساده زندگی کنید. در گذشته چه طلبه و چه عالم بزرگ شهر زندگی شان از سطح معمولی مردم پایین تر بودو یا مثل آنها بود. امروز سعی کنید زندگی تان از زیّ آخوندی تغییر نکند.اگر روزی از نظر زندگی از مردم بالاتر رفتید، بدانید که دیر یا زود مطرود می شوید؛ برای اینکه مردم می گویند ببینید آن وقت نداشتند که مثل مردم زندگی می کردند، امروز که دارند و دستشان می رسد از مردم فاصله گرفتند. باید وضع مثل سابق باشد، باید طوری زندگی کنیم که نگویندطاغوتی هستیم.»
از سوی دیگر، اگر موقعیت مالی طلبه اجازه دهد نباید در خرج کردن از این سطح بسیار پایین تر باشد؛ زیرا متهم به خشک دستی یا ریاضت ناروا می شود .خلاصه خوراک و پوشاک و زندگی و ماشین سواری وی نیز باید در حد اعتدال باشد و به این خاطر، وظیفه ما در انتخاب اسباب زندگی محکوم شرایط اجتماعی است و تقید ما به این وظیفه ، مصداق مراعات تقوا خواهد بود.وادامه دارد….

سخن از آداب طلبگی یا زیّ طلبگی، سخن از ظواهر، بروزات بیرونی و تجلّیات اجتماعی زندگی یک طلبه است و از هنجارهای حاکم بر سیمای مشهود فرد روحانی در منظر دیگران، خبر می دهد.طلبه از آن جهت که یک مسلمان مومن است؛ وظیفه دارددر زمره اهل ایمان باشد.اما فراتر از آن، از جهت شخصیت صنفی و نقش اجتماعی خاص طلبگی نیز لازم است در جلوه های ظاهری خود، هنجارهایی را مراعات کند. .امید است با آشنایی و عملبه این هنجارها گام دیگری در جهت کسب قرب الهی برداشته باشیم.
از جمله این آداب: سر و وضع ظاهری طلبه است .هر گونه لباس یا رفتاری که موجب انگشت نما شدن وی در میان دیگران و جلب توجه آنها گردد؛ لباس شهرت نامیده شده و از نظر شرعی ممنوع است و یک سرباز اما م زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) بیشتر از دیگران باید به این مسأله دقت داشته باشد. وی باید در انتخاب طرح، رنگ یا جنس لباس و …به گونه ای رفتار نماید که دیگران به دیده ی تحقیر یا تمسخر به او نظر نکنند و شخصیت و کرامت او پیوسته در اجتماع از آسیب اعتراض محفوظ ماند. و ادامه دارد….

انسان مسافری است که از عالم خاک حرکت خویش را آغاز کرده و تا لقاءالله پیش می رود«يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ»1-ای انسان!توبا تلاش و رنج فراوان به سوی پروردگارت در حرکت هستی واو را ملاقات خواهی کرد(سوره انشقاق /آیه6).هر مسافری برای سفر خویش –مادی باشد یا معنوی- نیاز به زاد و توشه دارد.زاد و توشه هر مسافری باید متناسب با همان سفر باشد.سفر آخرت و سیر إلی الله سفری است که توشه ای غیر از توشه ی سفرهای مادی ودنیایی نیاز دارد و طلبه مسافری است که حکم راهنما رابرای دیگرمسافران ایفا می نماید.پس قطعاً باید زاد و توشه ی او بهتر و بیشتر از دیگران باشد تا نه تنها خود به سلامت به مقصد برسد، بلکه دیگران را هم در سالم رسیدن یاری نماید و این میسّر نخواهد شد؛ مگر با دانستن و رعایت اموری که از آن به عنوان آداب طلبگی یاد می شود…

آیا طلبه در رفتارهای اجتماعی باید از عرف پیروی کند یا چنین چیزی ضرورت ندارد؟ (با توجه به اینکه سبک زندگی طلبگی،گونه ای از سبک زندگی اسلامی به شمار می آید.)
همان طور که روشن است آنچه یک طلبه در راستای آن تلاش می کند، جلب رضای خداوند متعال می باشد و هیچ عاملی نمی تواند مانع شده و او را از هدف والایش باز دارد. بنابراین وقتی ملاک اوبرای انجام کارهایش، فرمان پروردگار باشد و بداند معبودش به عمل بر روش عرفی،رضایت یا فرمان داده است، هرگز بر خلاف آن عمل نخواهد کرد.
پیروی کردن از شیوه های متعارف و مخالفت نکردن با روند معمول جامعه، به طور اجمال دردین اسلام توصیه شده است.
به عنوان مثال نامه ی 19 نهج البلاغه، سفارش امام علی)علیه السلام( به مالک اشتر در رابطه با رعایت سنن رایج در میان مردم مصر است که می فرماید:«و این پسندیده ای را که بزرگان این امت بدان رفتار نموده اند و مردم بدان به هم پیوسته اند و با یکدیگر سازش کرده اند، بر هم مریز و آیینی قرار مده که چیزی از سنتهای نیک گذشته، را زیان رساند که پاداش آن برای کسی باشد که آن سنت را نهاده است و گناه شکستن آن بر تو ماند.»
همچنین در دیوان منسوب به امام علی(علیه السلام) چنین آمده است: إِذاکُنتَ فی بَلدَةٍغَریباً فَعاشِربِآدابِها « هر گاه در یک سرزمین غریب بودی، به آداب آنان عمل کن .» البته باید توجه داشت که این مطلب، زمانی صحیح است که سنت رایج مخالف با حکم خداوند نباشد اما در صورتی که سنت متعارف مغایر با دستور و فرمان الهی باشد، طلبه موظف است هم خودش بر خلاف آن عمل کند و هم به دیگران در این زمینه آگاهی بخشد. برای مثال اگر در جامعه ای حفظ پوشش اسلامی و نماز خواندن و… عقب ماندگی و بی فرهنگی تلقی شود، انسان نباید به خاطر نظر دیگران یا افراد آن جامعه از باورهای درست دست بردارد بلکه وظیفه دارد دیگران را هم آگاه کند.
بنابراین عرف جامعه و سنن رایج و معمول در جامعه، موضوع مستقلی برای مخالفت کردن یا تبعیت نمودن طلبه به شمار نمی آید بلکه تا آنجا که معقول و منطقی است، انسان بایداز رویه ی متعارف پیروی نماید مگر اینکه آن رویه مخالف تعالیم دین مبین اسلام و مخالف شأن طلبگی باشد که در این صورت، فرد طلبه باید راهی برای تغییر عرف و باب پسندیده ای را برای مردم باز کند.

دو نفر مغازه دار عهده دار زندگی خانواده‌ی سیّدی می شوند، یکی از آن دو برای تشرف به محضر امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ذکرِ سفارش شده‌ی شیخ رجبعلی خیاط(رحمه الله علیه) را شروع می کند. پیش از شب چهلم، یکی از فرزندان خانواده‌ی سیّد نزد او می آید و یک قالب صابون می خواهد. مغازه دار می گوید: مادرت هم فقط ما را شناخته، فلانی هست(اشاره به مغازه دار دیگر) می توانید از او بگیرید!

این شخص می گوید: شب که خوابیدم، ناگهان متوجه شدم که از داخل حیاط مرا صدا می زنند، بیرون آمدم، کسی را ندیدم.مجدداً خوابیدم، باز مرا به اسم صدا زدند…تا سه بار، دفعه‌ی سوم در منزل را باز کردم، دیدم سیّدی روی خود را پوشانده است و می گوید:«ما می توانیم بچّه هایمان را اداره کنیم، ولی می خواهیم شما به جایی برسید.»    کیمیای محبت/ صفحه 209