طلبه در رفتارهای اجتماعی از عرف پیروی کند یا پیروی نکند؟
آیا طلبه در رفتارهای اجتماعی باید از عرف پیروی کند یا چنین چیزی ضرورت ندارد؟ (با توجه به اینکه سبک زندگی طلبگی،گونه ای از سبک زندگی اسلامی به شمار می آید.)
همان طور که روشن است آنچه یک طلبه در راستای آن تلاش می کند، جلب رضای خداوند متعال می باشد و هیچ عاملی نمی تواند مانع شده و او را از هدف والایش باز دارد. بنابراین وقتی ملاک اوبرای انجام کارهایش، فرمان پروردگار باشد و بداند معبودش به عمل بر روش عرفی،رضایت یا فرمان داده است، هرگز بر خلاف آن عمل نخواهد کرد.
پیروی کردن از شیوه های متعارف و مخالفت نکردن با روند معمول جامعه، به طور اجمال دردین اسلام توصیه شده است.
به عنوان مثال نامه ی 19 نهج البلاغه، سفارش امام علی)علیه السلام( به مالک اشتر در رابطه با رعایت سنن رایج در میان مردم مصر است که می فرماید:«و این پسندیده ای را که بزرگان این امت بدان رفتار نموده اند و مردم بدان به هم پیوسته اند و با یکدیگر سازش کرده اند، بر هم مریز و آیینی قرار مده که چیزی از سنتهای نیک گذشته، را زیان رساند که پاداش آن برای کسی باشد که آن سنت را نهاده است و گناه شکستن آن بر تو ماند.»
همچنین در دیوان منسوب به امام علی(علیه السلام) چنین آمده است: إِذاکُنتَ فی بَلدَةٍغَریباً فَعاشِربِآدابِها « هر گاه در یک سرزمین غریب بودی، به آداب آنان عمل کن .» البته باید توجه داشت که این مطلب، زمانی صحیح است که سنت رایج مخالف با حکم خداوند نباشد اما در صورتی که سنت متعارف مغایر با دستور و فرمان الهی باشد، طلبه موظف است هم خودش بر خلاف آن عمل کند و هم به دیگران در این زمینه آگاهی بخشد. برای مثال اگر در جامعه ای حفظ پوشش اسلامی و نماز خواندن و… عقب ماندگی و بی فرهنگی تلقی شود، انسان نباید به خاطر نظر دیگران یا افراد آن جامعه از باورهای درست دست بردارد بلکه وظیفه دارد دیگران را هم آگاه کند.
بنابراین عرف جامعه و سنن رایج و معمول در جامعه، موضوع مستقلی برای مخالفت کردن یا تبعیت نمودن طلبه به شمار نمی آید بلکه تا آنجا که معقول و منطقی است، انسان بایداز رویه ی متعارف پیروی نماید مگر اینکه آن رویه مخالف تعالیم دین مبین اسلام و مخالف شأن طلبگی باشد که در این صورت، فرد طلبه باید راهی برای تغییر عرف و باب پسندیده ای را برای مردم باز کند.